Τρία Έλατα (Λέσκοβο)
Σύντομο ιστορικό

Το χωριό Τρία Έλατα βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της επαρχίας Αλμωπίας, στην πλαγιά του όρους Πάικου, σε υψόμετρο περίπου 1050 μέτρων και ήταν ένα από τα χωριά της επαρχίας Αλμωπίας του Ν. Πέλλας.
Η παλιά του ονομασία είναι Λέσκοβο και από τα χρόνια της ένταξης της περιοχής στο ελληνικό κράτος ανήκει στην περιφέρεια Νότιας. Το Διοικητικό τμήμα Νότιας περιλάμβανε 9 χωριά και ένα από αυτά είναι το Λέσκοβο. Σε πίνακα του 1914 εμφανίζεται ως κεφαλοχώρι με 592 κατοίκους και ελληνικό σχολείο το οποίο λειτουργεί σε κοινοτικό διδακτήριο με ένα δάσκαλο και μία δασκάλα.
Η παλαιότερη αναφορά στο χωριό από τη μέχρι τώρα έρευνα των αρχείων, είναι το 1481. Το 1890 αναφέρονται 1550 περίπου εγγραφές (τίτλοι ιδιοκτησίας – ταπιά) επ’ ονόματι των κατοίκων του χωριού, στον κώδικα του οθωμανικού κτηματολογίου του Σαντζακίου – Διοικήσεως Θεσσαλονίκης. Στα Μητρώα Αρρένων του που διατηρούνται ακόμα και σήμερα, βρίσκουμε εγγραφές από το 1853 μέχρι και το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και στο βιβλίο Ληξιαρχείου από το 1931 μέχρι το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Το Λέσκοβο αναφέρεται στις διάφορες απογραφές του πληθυσμού με παλιότερη αυτήν του Χιλμή Πασά στις αρχές του 20ου αιώνα. Στα επόμενα χρόνια εμφανίζεται στις απογραφές του 1913, 1920, 1928 και 1940.
Πριν την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος, στο Λέσκοβο, το οποίο ανήκει στην επαρχία Μογλενών, λειτουργεί ελληνικό σχολείο το οποίο χρηματοδοτείται από την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και η είσπραξη γίνεται μέσω του Γενικού Προξενείου Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη με παλιότερη αναφορά αυτήν του 1894. Το ελληνικό σχολείο λειτουργεί συνεχώς τα σχολικά έτη 1899 – 1900, 1900 – 1901, 1901 – 1902, ενώ όταν αυτό δε λειτουργεί όπως το 1914, αιτία είναι η μη ύπαρξη δασκάλου.
Το 1924 εγκαθίστανται πρόσφυγες από τον Πόντο, από την περιοχή της Καισάρειας.
Το 1922 όπως και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής μετονομάζεται σε Τρία Έλατα. Περιοχή ιδιαίτερα εύφορη, με πολλά νερά, οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια σιτηρών και πατάτας, τις δεντροφυτείες.
Όπως και άλλα χωριά της περιοχής έχει να επιδείξει μια πολύπαθη ιστορία. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα από το Νοέμβριο του 1904 και μετά κυρίως, δρα στην περιοχή το σώμα του οπλαρχηγού Βασ. Βάνδου από το Λέσκοβο ο οποίος κατά την έναρξη της τελικής φάσης του Μακεδονικού Αγώνα κατατάχθηκε στα ένοπλα ελληνικά σώματα της περιοχής Αλμωπίας ενώ στη συνέχεια συνεργάστηκε ως αρχηγός αυτόνομου σώματος με τον αξιωματικό Χρήστο Καραπάνο στις περιοχές της Πέλλας, της Παιονίας και της Γευγελής. Η συμβολή του ήταν ιδιαίτερα σημαντική στα ορεινά χωριά του όρους Πάικου και γι’ αυτό τιμήθηκε με «αναμνηστικό μετάλλιο Μακεδονικού Αγώνος» ως εγγεγραμμένος «εις την Επετηρίδα των Μακεδονομάχων 1903-1909 εις την κατηγορίαν των Ενόπλων Οπλιτών υπ’αυξ. αριθ. 4227». Η δράση του συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων όπου συμμετείχε ως εθελοντής, επικεφαλής σώματος προσκόπων.
Κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, γύρω στα 1942, η περιοχή του Πάικου γίνεται θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων. Στην περιοχή βρίσκονται Γερμανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, Έλληνες αντάρτες. Στα Τρία Έλατα στεγάζεται κυρίως ο 3ος Λόχος του 30ου Συντάγματος του Ε.Λ.Α.Σ. ενώ χρησιμοποιείται εκτός από χώρος στάθμευσης και διάταξης των λόχων ως χώρος μεταστάθμευσης.
Από 1-1-1944 αρχίζουν έντονες πολεμικές επιχειρήσεις στο Πάικο. Στις 5 Μαΐου 1944 οι Γερμανοί καίνε τα Τρία Έλατα. Το χωριό καταστρέφεται ολοσχερώς. Κατοικίες γεννήματα καίγονται ενώ το σύνολο των ζώων αρπάζονται από τους Γερμανούς, εικόνες αφαιρούνται από την εκκλησία η οποία στη συνέχεια πυρπολείται, κειμήλια, μετάλλια Μακεδονομάχων χάνονται. Οι κάτοικοι συγκεντρώνονται χωριστά. Τα γυναικόπαιδα στο προαύλιο της εκκλησίας και οι άντρες στο προαύλιο του σχολείου όπου υπό την απειλή όπλων υποβάλλονται σε τρομοκρατία προκειμένου να αποκαλύψουν που είναι κρυμμένοι οι υπόλοιποι κάτοικοι. Κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων σκοτώνονται κάτοικοι του χωριού εκ των οποίων ένα ανήλικο παιδί. Στη συνέχεια οι κάτοικοι οδηγούνται πεζή στην πόλη της Αριδαίας μετά από διανυκτέρευση στο χωριό Ίδα όπου και φυλακίζονται χωριστά, γυναικόπαιδα – άντρες, για χρονικό διάστημα δύο μηνών.
Έτσι οι κάτοικοι το εγκαταλείπουν και μην έχοντας την οικονομική δυνατότητα αλλά ούτε και την ψυχική δύναμη να το ξαναφτιάξουν, εγκαθίστανται ως πρόσφυγες μέσα στην ίδια την επαρχία τους στα γύρω χωριά και την Αριδαία, ή σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Έκτοτε το χωριό δεν ξανακατοικείται ενώ οι κάτοικοί του δεν θα αποζημιωθούν ποτέ μέχρι σήμερα.
Σήμερα, η ευρύτερη έκταση, οικισμός και αγρόκτημα Τριών Ελάτων διοικητικά υπάγονται στο Δήμο Αλμωπίας της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας.